---

Ta kwestia nurtuje mnie od dawna. Czarny Pan. Potem Czarna Różdżka. Zwłaszcza to ostatnie, wybitnie nieudolne tłumaczenie. Mimo iż Starsza Różdżka brzmi dostojniej, pan Polkowski zdecydował się na "czarną". Nie zastanawia was to? Być może pan Andrzej w swych translacjach inkluduje silne przesłanie o charakterze rastowskim. A jeśli już upiera się przy swoim, to różdżka powinna być raczej "afroamerykańska". Analogicznie: "Afroamerykański Pan", "Obrona przed Afroamerykańską Magią". Choć z drugiej strony lepsza "czarna" różdżka niż "bambusowa".Co wy o tym sądzicie? Mnie to niezmiernie zniesmacza i konfuzjuje.

---

Zauważyłam, drogi Gamonie, że szukasz dziury w całym. Ostatnio próbowałeś udowodnić błąd Jo, a teraz zarzucasz rasizm Polkowskiemu. Ja też często używam slowa "czarny", a jestem bardzo ytorerancyjna, bo człowiek pozostanie człowiekiem, bez względu czy jest biały czy czarny.
"Czarny" to zwyczajne słowo.
W oryginale Czarny pan to "Dark Lord" czyli doslownie "ciemny pan". To trochę głupio brzmi, więc zostało przetłumaczone jako "Czarny Pan". I jeszcze coś. W pierwszej części Polkowski nie napisał "Syriusz Black" tylko "Syriusz Czarny". To też chyba według Ciebie przykład rasizmu.
PS: Czy powiedzenie "mam żółtą koszulkę" to też rasizm?

---

No dobra, Czarny Pan jeszcze ujdzie, ale Czarna Różdżka, będąca integralnie związana z brutalnością, która ponadto w oryginale nie ma nic związanego ze słowem "czarny", jest typową wpadką tłumacza. I piję głównie do tego. Zarzucenie rasizmu było raczej typowym chwytem marketingowym. Chciałem zachęcić do dyskusji i jednocześnie sprawdzić, kto się na to złapie, hehe.

---

Nie obraź się, ale mam pytanie... Wygłupiasz się, czy naprawdę myślisz tak jak piszesz?

"Czarna różdżka" nie jest wcale błędem tłumacza. Nawet jeśli w oryginale brzmiało to trochę inaczej. Nie chodzi wszak o to, aby tłumaczyć dosłownie, ale żeby oddać właściwe znaczenie. Określenie "czarna różdżka" chyba najlepiej pasuje do tej różdżki, która (1) miała czarny kolor, (2) była, jeśli dobrze pamiętam, z czarnego bzu i (3) powiązana była z mocami ciemności.

---

A nie uważasz, że Czarna brzmi po prostu wieśniacko? I do tego nijak ma się do dostojeństwa, jaki ten przedmiot winien posiadać.

Myślę tak jak piszę. Przy okazji, wiesz co to jest ironia albo sarkazm? Chyba nie, a szkoda. W każdym razie, grunt, że działa.

---

edit:

Czy "Czarna Różdżka" brzmi dla kogoś dostojnie czy też nie, to już moim zdaniem indywidualna sprawa. Dla mnie akurat brzmi.

---

Drogi gamonie... nie mam zielonego pocięcia co to za zaraza ten cały sarkazmy, czy też ironia, ale umiem czytać i na tym się skupiłem. A przeczytałem, że nie podoba ci się zwrot "czarny pan" i "czarna różdżka" i to mnie zdziwiło. Już ci wytłumaczyłem czemu.

I jakoś nie widzę dostojeństwa w nazwie "starsza różdżka", bo od razu nasuwa mi się pytanie: a od czego to starsza jest ta różdżka? W języku angielski brzmi to całkiem dobrze, ale w polskim już nie...

---

A mnie to bawi, za przeproszeniem. Pan Polkowski, tłumacząc Dark Lord'a jako Czarnego Pana, zrobił tak, bo mu to najbardziej pasowało.
Jak już wspominali moi przedpiszcy, Ponury Pan niespecjalnie pasuje do Lorda, bądź co bądź, budzącego strach. Ciemny Pan? Automatycznie prowadzi do Ciemniaka, co z kolei komplementem nie jest. Mroczny Pan... Czy ja wiem... Może mógłby być, ale jakoś mi nie pasuje.
Niemniej, pan Polkowski -- jako oficjalny tłumacz sagi o Harrym Potterze -- postanowił tak, a nie inaczej. Nie nasza sprawa kwestionować jego -- niejednokrotnie -- trudne wybory translatorskie. Zostań tłumaczem, to pogadamy ;-).

---

Ludzie, wstrzymajcie konie! Pisałem przecież, że Czarny Pan ujdzie, chciałem zachęcić do dyskusji.



A czy to, że się nie zgadzasz to powód, żeby rzucać na prawo i lewo inwektywami? Mam ksywę Gamon, a to odmienia się (w tym casusie) jako: "Gamonie". Nie jestem żadnym gamoniem i czuję się obrażony.

Poza tym nie wiem jak możesz przeczytać moje posty nie wiedząc co to ironia i sarkazm. A raczej przeczytać je ze zrozumieniem. Bo widzisz, kolego, ironia i sarkazm kreują dwuznaczność wypowiedzi. Dam ci dobrą radę: popracuj ze słownikiem, to dobra książka. Dziękuję za uwagę.

A "Starsza Różdżka" kojarzy się z różdżką antyczną, długowieczną, a taka ona przecież była.

---

Ja osobiście wcześniej się nie zastanawiałem nad tłumaczeniem owego przedmiotu na polski, ale uważam, że brzmi nieźle. A co do dosłownego "elder" to nie bardzo pasuje do naszego języka. Powody są następujące. W języku angielskim nie ma słowa mówiącego, że coś jest starsze, a zarazem antyczne dlatego zostało użyte ich pospolite "elder". W polskim możemy już manewrować ;] otóż gdyby autor użył przymiotników typu: starsza, przedwieczna, antyczna, prastara itp to można by to uznać za znaczenie dosłowne. Przed napisaniem mojego posta poszperałem w sieci, aby zapoznać się z tematem i według specjalistów tłumaczenie "Czarna Różdżka" wzieło się prawdopodobnie z słowa "elderberry" czyli czarny bez. Ktoś przedemną już to zauważył.

A co do wątku rasizmu polkowskiego to gratuluje pomysłu ;]. Twoje dowody na owy ustrój charakteru tłumacza są niepodważalne :D

Pozdro

---

Wybacz mi tego gamonia, nie mogłem się powstrzymać : ] Jednak mimo wszystko jest to, przynajmniej jak dla mnie, dość pieszczotliwe określenie ; )


A tak w ogóle to: ha!



Okey. Starsza brzmi dla ciebie fajnie. Rozumiem. Jednak IMO taka nazwa była by błędna, bo nasuwa się pytanie od czego jest starsza. Można by ją nazwać najstarszą różdżką, czy też starą, jednak zauważ, że peleryna niewidka i kamień wskrzeszenia pochodzą z tego samego okresu, a ich nazwy skupiają się na właściwościach, nie zaś na długowieczność (pewnie byś nieźle grymasił, zresztą ja też, gdyby Polkowski przetłumaczył te nazwy jako "stary płaszcz" i "zabytkowy kamień" : >). A nazwa Czarna Różdżka wskazuje na jej wykorzystanie. Czarny kojarzy się ze złem, a właśnie zło nią czyniono. I tyle.

Nie ma o co się kłócić (sam nie wiem czemu to robię : > może mam zły dzień ; P ), bo samo brzmienie zależy od subiektywnego odczucia. Jeśli będziemy się o to spierać, to nigdzie nie dojdziemy : >

---

Dobra, Rzadki Ptaszku. Zatem zgoda między ludy.

---

Moim zdaniem autor przesadza...
Lepiej brzmi czarna różdżka...
To nie jest żaden rasizm!

---

Nieprawda, autor wcale nie przesadza. Są pewne konwenanse społeczne, których osoba publiczna (a nią jest Andrzej Polkowski) winna się trzymać. A przesadzać to można kwiatki z ogródka do kubeczka KFC.

---

Mi się wydaje, że Polkowski chciał pokazać związek między tą różdżką, a czarną magią. Bo mamy czarną magię, Czarnego Pana i wreszcie Czarną Różdżkę. Wydaje mi się, że Polkowski w łatwy sposób chciał pokazać czarnoksięskie (znowu ten czarny) pochodzenie tego przedmiotu, a także pseudonimu Voldemorta. Zresztą powołam się na Kilka słów od tłumacza z IŚ:

"Czarna różdżka - (...) Dziki bez znany jest również jako bez czarny. W powieściach o Harrym Potterze słowo "czarny" od razu kojarzy się z czarną magią. Uznałem, że to najlepsze rozwiązanie, które podobnie jak angielski oryginał z jednej strony w jakiś sposób nawiązuje do drzewa, z którego różdżka została zrobiona, a z drugiej sygnalizuje jej niezwykłą czarnoksięską moc..."
HPiIŚ, str. 776

Zatem nie uważam Polkowskiego za rasistę.

---

Kpisz czy o drogę pytasz? Tłumaczysz pomyłkę bazując no wypowiedzi tego, kto ją popełnił. Sorry, ale gdybym jak powiedział, że np gówno jest smaczne, to przy każdej nadarzającej się okazji próbowałbym rozprawiać o jego leczniczych właściwościach, że nie musi potem przechodzić przez wszystkie procesy trawienia, bo już przez nie przeszło itd. A znasz ten żart? Siedzą dwie małpy na drzewie i jedzą. Jedna pyta: co jesz? Druga odpowiada: Banana. Na co pierwsza: A dlaczego on taki brązowy? I, uważaj, bo będzie pointa! Druga małpa mówi: Bo jem go drugi raz. Zatem udowodniłem, że jedzenie gówna jest dobre. Wierzysz mi teraz?

---

Czarna różdżka jest tak nazwana, bo służy do zabijania, a to jest czarna magia! A czarna magia nie pochodzi od Afroamerykańska magia... nawet się mówi, że dla mnie to "czarna magia". bezsensowny temat

---

To po co w nim piszesz, cwaniaczku? Nikt ci przecież nie każe. Czarna magia kojarzy się ze złem, a zło z czarnym lądem, pełnym niebezpieczeństw. W końcu to niezmierzona puszcza.

---

Powołałem się na wypowiedź Polkowskiego, bo sam mam takie samo zdanie na ten temat a z racji, że w trakcie pisania posta zajrzałem z ciekawości jak Polkowski tłumaczył się z przetłumaczenia Czarnej Różdżki to potem ten cytat tutaj dodałem. I nie widzę błędu w jego rozumowaniu.

---

wyobrażam sobie

TO JA JESTEM PRAWOWITYM PANEM BAMBUSOWEJ RÓŻDŻKI-powiedział Harry

---

@Jederii: O widzisz, od razu lepiej brzmi. A i twarz ucieszyć można. Ale bambusowa też nie pasuje, bo to jeszcze większa inwektywa niż określenie "czarna". Pisałem o tym kilka postów wcześniej. Było czytać uważnie, a tak skompromitowałeś się. Nie płacz jednak, zawsze może być gorzej.
Pozdrawiam.

---

Och. Nie uważam, że "afroamerykańska" brzmi lepiej, bo brzmi po prostu śmiesznie. Ale bambusową mnie rozbroiłeś doszczętnie.
Moim zdaniem Polkowski chciał pokazać związek między "Czarną magią", Voldemortem a "Czarną Różdżką". Ciemna magia, czarna...
Poza tym czarny bez. Z niego zrobiona była różdżka, więc logiczne, że mogła nosić taką nazwę.
Nie wyciągajmy pochopnych wniosków. Jak napisze ficka, gdzie trzy czy cztery nazwy będą miały w sobie słowo "żółte" to chyba jeszcze nie oznacza, że mam coś do Japończyków/Chińczyków.

---

Ja sądzę, że ludzie są przewrażliwieni na zwrot 'rasista'. Bo jak biali obrażają czarnych, to jest źle. Ale jak czarni obrażają białych, to nic się nie stało.

Polkowski użył przymiotnika 'czarny', aby nadać magii czy różdżce odrobinę mroczności i tajemniczości w używaniu tych rzeczy. Bynajmniej nie chodziło mu o jakieś wąty do czarnych ludzi, bez przesady. Nadinterpretacja w tym przypadku to jakaś paranoja.

---

wg mnie gamon się czepiasz, ja tam bardzo lubię czarny kolor i nie jestem rasistką, wręcz przeciwnie jestem uczulona na rasizm...

---

No nie! Ty po prostu nie możesz wytrzymać żeby nie zasypywać forum tak bezsensowymi postami. No ale cóż z powodu że jest to forum dyskusyjne to wyperswaduję Ci to. Otóż Czarny Pan, Czarna Różdżka czy też Czarna Magia to po prostu słowa z odpowiednim epitetem. W owym przypadku jest to przymiotnik "Czarny". Jest to nazwa koloru, ponieważ kolor biały jest kolorem dobra, prawdopodobnie dlatego że w owym kolorze wyobraża się Aniołów. A więc skoro biały to dobro to jego przeciwieństwo czyli czarny jest kojarzony ze złem. I wcale nie jest to kolor rasistowski jak to niestosownie określiłeś. Równie dobrze mógłbyś się czepiać o słowo "że" z powodu zbyt częstego pojawiania się w tekście. Po prostu czarny kojarzy się ze złem i jest najtrafniejszym słowem który by "współpracował" z takimi wyrazami jak Pan czy Różdżka. Oczywiście jeśli chcemy pokazać te rzeczowniki w negatywnym świetle, tak więc Gamon proszę Cie takie aluzję zostaw swojej głowie a nie zawracaj "czegoś"(cenzurka) nam!!!

---

Przesadzasz, gamon :blah:

---

Gamonie sądzę, że naprawdę wszystko wyolbrzymiasz i jeżeli ktoś ma zdanie inne od twojego atakujesz go i wyśmiewasz jego wpisy. Według mnie ten temat rozpocząłeś tylko po to by wkurzać innych. Daj sobie spokój.

Dodany dnia 01-12-2009 17:44

Mam jeszcze kilka pytań i proszę żebyś na nie odpowiedział Gamoniu!
1. Czy według ciebie czarne włosy Pottera oraz czarne włosy i oczy Snape'a oraz Hagrida są przejawem rasizmu Rowling?
2.Czy to że mam czarnego psa jest przejawem mojego rasizmu?
3.Czy to, że moją koleżankę nazywają czarna (oczywiście tyklo włosy ma czarne) jest przejawem rasizmu jej znajomych?
I wg. sądzę, że gamoń bardzo do ciebie pasuje...:sourgrapes

---

heh... głupszego tematu nie widziałem, ale widzę że kolega już zbanowany więc spokój.

---

Mam jeszcze kilka pytań i proszę żebyś na nie odpowiedział Gamoniu!
1. Czy według ciebie czarne włosy Pottera oraz czarne włosy i oczy Snape'a oraz Hagrida są przejawem rasizmu Rowling?
2.Czy to że mam czarnego psa jest przejawem mojego rasizmu?
3.Czy to, że moją koleżankę nazywają czarna (oczywiście tyklo włosy ma czarne) jest przejawem rasizmu jej znajomych?
I wg. sądzę, że gamoń bardzo do ciebie pasuje...:sourgrapes

---

Ja nie uważam, że Polkowski jest rasistą. Zawsze znajdzie się ktoś, któremu coś nie dogodzi. Ciekawa jestem, jakbyś sam to przetłumaczył. Idę sobie ulicą i wołam: "Mam Starą Różdżkę!" Mi przypadło do gustu tłumaczenia Polkowskiego i chociaż mam kilka zastrzeżeń, to nie muszę ich ujawniać.

---

ty Gamoń. Czerna różdżka nawiązuje nie do koloru skóry lecz do czarnej magii

---

Dlaczego musicie się czepiać nawet tłumacza? To jest jego sprawa czy jest rasistą, czy nie. I sądzę, że Gamon zachował się tutaj jak nudny paparazzi, który szuka pierwszego lepszego tematu, byleby sobie pogadać. Może Pan Polkowski po prostu lubi czarny kolor, bo ja sobie jakoś nie wyobrażam jak Harry mówi, że jest właścicielem bambusowej różdżki, to totalnie nie pasuje, o wiele lepiej brzmi 'czarnej różdżki'.

---

Chyba masz jakąś obsesję. Voldemort był przecież powiązany z czarną magią, więc jak mógł być nazywany : Zielony Pan ? To przecież logiczne, że stał się Czarnym Panem.
Co do różdżki to pewnie w przekonaniu Polkowskiego Starsza Różdżka brzmiało dość dziwnie i stąd nazwa Czarna Różdżka.
Zresztą rasizm nie przejawia się raczej w nadawaniu nazw.

---

Co za bzdura... :/ To już jest przecież czepianie się byle czego. Czarna bo miała taki kolor, zrobiona była z czarnego bzu, powiązana była z czarną magią. To wystarczające powody.

---

O matko Bosko! Jak inaczej przetłumaczyć tytuł Riddle'a, jeśli nie tak właśnie? ,,Dark Lord". Wolałby ktoś ,,Ciemnego Pana"? Nie, wydaje mi się, że jest to jednak nieco dwuznaczne. Mogłoby wskazywać na to, że budzący postrach czarodziej jest jakąś niemądrą,,ciemną masą". Ani Voldemort nie byłby z tego zadowolony, ani i jego bojaźliwi słudzy nie chcieli by dać do zrozumienia swojemu Lordowi, że uważają go za ignoranta i półgłówka.
Co do sławetnej Różdżki, uważam, że słowo ,,Czarna" całkiem szczęśliwie się z nią łączy. Zupełnie nie odpowiada mi żadna ,,Starsza Różdżka". Co tu dodaje tej nazwie dostojeństwa, nie rozumiem? Tak to już jest, że różne zestawienia wyrazów, świetnie brzmiące, jeśliby je mieć podane tylko po angielsku, wyglądają co najmniej zabawnie w języku polskim, i trzeba przeprowadzić maleńkie zmiany. Tłumaczenie czegokolwiek nie polega zawsze jedynie na dosłownym przekładzie, potrzebna jest również umiejętność odpowiedniego dobierania wyrazów.

---

szczerze mówiąc myślę, że to nie ma nic wspólnego z kolorem skóry. Czarny zawsze się kojażył z siłami zla, mrokiem... To nie ma nic wspólnego z Murzynami xd chyba trochę źle to zrozumiałeś. W Insygniaach śmierci w tym słowniku na końcu było to wyjaśnione. I szczerze powiedziawszy Czarny Pan brzmi lepiej niż np. Mroczny Pan, czy Zły Pan. Mi się to tłumaczenie podoba. ;]

---

Na końcu każdej serii jest zawarty tzw. słownik pt. "Kilka słów od tłumacza, czyli krótki poradnik dla dociekliwych".
Pozwolisz więc, że zacytuję obszerną wypowiedź na ten temat:

"CZARNA RÓŻDŻKA - ang. the Elder Wand (czytaj: elder uond). Słowo elder można rozumieć dwojako: albo jako "dziki bez" (sambucus), albo jako "starsza", w znaczeniu nie tylko wieku, ale i godności. Do różdżki, o której mowa, mogą się odnosić oba znaczenia, bo różdżka została zrobiona z gałęzi dzikiego bzu i jest różdżką niezwykłą, bardzo starą, od wielu pokoleń przechodzącą z rąk do rąk. Czytelnik angielski ma ułatwione zadanie, bo wyczuwa oba znaczenia. Natomiast czytelnik polski chybaby się żachnął i na "Starszą Różdżkę", i na jakąś "Dzikobzową Różdżę". Dziki bez znany jest jednak również jako bez czarny (sambucus nigra). W powieściach o Harrym Potterze słowo "czarny" od razu kojarzy się z czarną magią. Uznałem, że to najlepsze rozwiązanie, które podobnie jak angielski oryginał w jakiś sposób nawiązuje do drzewa, z którego różdżka została zrobiona, a z drugiej strony sygnalizuje jej niezwykłą czarnoksięską moc. Myślę, że to całkiem niezła nazwa dla różdżki, z powodu której czarodzieje mordowali się nawzajem, której tak pożądał Czarny Pan i której ostatecznie wyrzekł się Harry, bohater walczący ze złem"

Mam nadzieje, iż to ostatecznie rozwieje Twoje wątpliwości na ten temat.

---

Ajjj, to już mi wygląda na rozgrzebywanie faktów. Na końcu książki jest słowniczek i tam pisze dlaczego tłumacz wybrał taką nazwę. Nie rozmyślajmy nad takimi nieistotnymi rzeczami.

---

hym... czarny to kolor mroczności, nie chodziło tu o rasizm...szukanie dziury w całym, swoją drogą Polkowski to świetny tłumacz.

---

czarny to kolor zła, smutku, wszystkich niedobrych emocji .

a czarna różdżka była z czarnego bzu więc jak miała się nazyważ ? ' bzowa różdżka ' ? -,-

---

No waśnie :D Dziwnie by to brzmiało. xD

---

Moim zdaniem to coś w rodzaju skrótu słowa Pan Czarnej Magii lub nawiązanie do słowa Czarna Magia

---

Chyba trochę wyolbrzymiasz. Ukryte przesłanie? A może Polkowski od razu między wierszami napisał jak zabić Afroamerykanina? Jakoś mnie to nie zastanawiało, powiem szczerze, ale tłumaczenia Polkowskiego raczej mnie zadowalają, oprócz tego, że w pierwszym tomie jest napisane, że Hagrid pożyczył motor od Syriusza Czarnego, a nie Blacka.

---

A co uważasz, że lepsza byłaby "Różdżka z czarnego bzu", a może "Bzozowa różdżka"?!? Do wszystkiego się tak czepiasz?!?

---

A moim zdaniem niema żadnego problemu i nie wiem o co Ci chodzi... nie szukajmy dziury w całym ...

---

czarny to chyba po prostu 'zły' kolor :PP

---

Gamon, ty po prostu szukasz coś niedorzecznego tam, gdzie niedorzeczności nie ma. Często używamy słowa "czarny" i co w związku z rasizmem? Nie, Polkowski nie jest rasistą, koniec i kropka.

---

To już podpada pod chorobliwą poprawność polityczną.
Czarna Różdżka jest akurat bardzo dobrym określeniem. "Elder" w tym przypadku oznacza "czarny bez", a nie jak większość sądzi "starszy". No i bądźmy szczerzy - "Starsza Różdżka"? xP Przecież to komiczna nazwa.
Polkowski widać dość dogłębnie zbadał sprawę i dzięki temu mamy Czarną różdżkę wykonaną z czarnego bzu, którą posługuje się Czarny Pan - mistrz czarnej magii.
Rasistowskie? To chyba ostatnia rzecz, która przyszłaby mi na myśl w tym kontekście.
Ludzie! Jeżeli będziemy chcieli być TAK poprawni to musielibyśmy przestać piec murzynki (bardzo smaczne ciasto, jakby ktoś nie wiedział), wyrzucić z elementarza "Murzynka Bambo" (chociaż to już chyba uczyniono) i przestać grać w Chińczyka...

---

Polkowski w rozsądny sposób uzasadnił swoją decyzje i tłumaczenie. Nie widzę w tym potknięcia, niekonsekwencji czy braku logiki w całości ostatniego tomu. Taka nazwa nie odbiera: sensu dialogów, przesłania baśni o trzech braciach i czarno-magicznej mocy różdżki.

Temat dość prowokacyjny i dyskusja niepotrzebna. Bardziej już można kwestionować nazwę "insygnia", których tłumaczenia są wielorakie. Tu tez obstaję po stronie Polkowskiego.

---

Gamon, ty chyba sobie kpisz. Polkowski nie jest rasistą tylko dlatego, że tłumaczył słowa na czarny, np. Czarna Różdżka, Czarny Pan...

---

Nietypowy pogląd:)To słowo to jedynie kwestia tłumaczenia by była bardziej zrozumiała dla czytelnika.

---

Od razu rasista. Po prostu przetłumaczył na czarną, no bo zobaczcie, jaka różnica jest między Czarną Różdżką a Bambusową Różdżką.

---

Mnie to bawi, więc wybacz. Czarny Pan - Czarna Różdżka.

---

Nie wyobrażam sobie tego.

---

Zgadzam się z tym w każdym calu

---

Gruba przesada z tym zarzuceniem tłumaczowi rasizmu. Czarny Pan, bo jakżeby inaczej jak nie Czarny? Groźny? Złowrogi?
A Czarna Różdżka, moim zdaniem, brzmi sto razy lepiej niż jakaś tam Starsza Różdżka. W angielskim ta nazwa - Elder - jest jak najbardziej na miejscu. Pamiętajmy o tym, że język jest elastyczny i dosłowne tłumaczenia nie są dobre.

---

Rzeczywiście, nie jest to tłumaczenie dosłowne. Ale na tym to polega, pewne rzeczy sa nieprzetłumaczalne. A pewne można tylko wytłumaczyć "dookoła". Polkowski tłumaczy się ze swoich tłumaczeń,czego nie można powiedzieć o niektórych autorach swobodnie żonglujących polskimi odpowiednikami. W tym wypadku też trudno to przetłumaczyć, by było najwierniej, odwołujemy się do naszej tradycji: u nas takie mroczne klimaty to była czarna magia (rasizm niby?). wszyscy wiedzą, co się kryje za czzarną różdżką czy czarnym panem. Tyle.

Dyskusja zamknięta.